ต้นพญายา หรือกระแจะ สมุนไพรไทยสรรพคุณรักษาโรค
พญายาหรือเรียกอีกอย่างว่ากระแจะ เป็นสมุนไพรไทยที่พบได้ตามภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สามารถใช้ประโยชน์ได้ทั้งใบ แก่นลำต้น เปลือก ผล และราก เพราะมีสรรพคุณทางยา เป็นอีกหนึ่งสมุนไพรที่ช่วยรักษาโรคต่าง ๆ ได้ดี สรรพคุณของ ต้นพญายา มีดังนี้
ลักษณะทั่วไปของต้นพญายา
พญายาหรือเรียกอีกชื่อว่ากระแจะ(ทานาคา) เดิมมีถิ่นกำเนินที่ประเทศอินเดีย เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูงประมาณ 3-8 เมตร มีหนามตามกิ่งและก้าน ใบประกอบแบบขนนก เรียงสลับ ปลายใบมีลักษณะแหลม ต้นเป็นสีน้ำตาลอ่อน ออกดอกที่ซอกใบ กลีบดอกสีขาว ผล เป็นผลสด รูปทรงกลม
สรรพคุณ ต้นพญายา หรือกระแจะ ตามตำราสมุนไพรไทย
- ใบ : นิยมใบต้มผสมกับสมุนไพรอื่นช่วยรักษาอาการลมบ้าหมู ช่วยคุมกำเนิด
- ราก : ถ้าหากปวดท้องตรงบริเวณลำไส้ใหญ่ถึงตรงลิ้นปี ให้นำรากนำมาต้ม ช่วยรักษาโรคลำไส้ ช่วยขับเหงื่อ
- เปลือก : ส่วนนี้ดีสำหรับผิวพรรณของเรามาก สามารถนำมาฝนกับน้ำสะอาดใช้ จะได้ผงสีเหลืองนวล นำมาทาผิวหน้าและผิวกายได้ ช่วยแก้สิว ฝ้า กระ นำเปลือกมาต้มสามารถใช้เป็นยาถ่ายได้
- ผล : ช่วยแก้พิษ ลดไข้หวัด ช่วยแก้อาการอาหารไม่ย่อย บรรเทาอาการท้องอืดเฟ้อ เป็นยาบำรุงร่างกาย บำรุงกำลัง ผลสุก ใช้เป็นยาสมานแผล ช่วยเจริญอาหาร ดับพิษร้อน แก้ไข้ แก้ผอมแห้ง
- เปลือกต้น : มีรสขม รักษาไข้ ขับแก๊สในกระเพาะ
- แก่น : ในส่วนแก่นจะให้รสจืด เย็น แตกต่างจากส่วนอื่น ๆ ที่มีรสขม ใช้หันเป็นท่อน ๆ ขนาดพอดี ไว้สำหรับดองเหล้ากินแก้กษัย (อาการเจ็บป่วยหลายสาเหตุ ที่ทำให้ร่างกายซูบผอม โทรม ตัวเหลือง) เป็นยาบำรุงเลือด แก้กระษัย แก้โลหิตจาง ยังสามารถช่วยดับพิษร้อน แก้ไข้ ได้อีกด้วย
- ยาพื้นบ้าน นิยมใช้ส่วนต้น นำไปต้มน้ำดื่ม ช่วยแก้อาการปวดเมื่อยตามข้อ เส้นตึง แก้ไข้หวัดประดง (อาการคัน มีผื่น มีไข้ร่วมด้วย) แก้ร้อนในโดยในทาน วันละ 3 ครั้ง เช้า กลางวัน เย็น ครั้งละครึ่งแก้ว
- ชาวพม่า นิยม นำส่วนเนื้อไม้มาบดกับหิดฝน ให้ได้ผงละเอียด เนื้อไม้มีกลิ่นหอมเย็นอ่อนๆ ใช้ทาผิวหนัง ทำให้ผิวเนียนสวย
จะเห็นได้ว่าประเทศไทยของเรานั้น มีพืชสมุนไพรอยู่เป็นจำนวนมาก ที่สามารถช่วยรักษาโรคได้เยอะแยะมากมาย หนึ่งในนั้นก็คือพญายาหรือกระแจะ (ทานาคา) ก็เป็นสมุนไพรไทยที่มีสรรพคุณทางยาดีเลิศ และยังรวมไปถึงการช่วยให้มีผิวพรรณที่ดี เปล่งปลั่ง ดูสวยเป็นธรรมชาติ นอกจากนี้ เนื้อไม้ยังมีประโยชน์นิยมใช้แกะสลัก ใช้ทำตู้ และหีบใส่ของ ได้อีกด้วย