ดอกมะลิ ไม้มงคลของไทย สัญลักษณ์แห่งความกตัญญู
เมื่อนึกถึงดอกไม้ที่มีสีขาวบริสุทธิ์ ส่งกลิ่นหอม เชื่อว่าหลายๆคนคงจะนึกถึงดอกมะลิซึ่งเป็นดอกไม้มงคลของไทย คนไทยในสมัยโบราณมีความเชื่อกันว่าบ้านผู้ใดที่ปลูกต้นมะลิเอาไว้ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของบ้าน จะช่วยเสริมให้คนในบ้านได้รับความปรารถนาดี เป็นที่รัก และเป็นที่คิดถึงของคนทั่วไปอีกทั้งยังช่วยเกื้อหนุนให้ผู้เป็นลูกเกิดความกตัญญูต่อผู้เป็นแม่อีกด้วยและเพราะเหตุนี้เองจึงทำให้ดอกมะลิกลายมาเป็นดอกไม้ประจำวันแม่
ต่อมาเรามาทำความรู้จักกับถิ่นกำเนิดของมะลิกันสักนิดดีกว่าค่ะ มะลิมีถิ่นกำเนิดในแถบร้อนชื้นและกึ่งร้อนชื้นในเอเชียและคาบสมุทรอารเบีย เช่น ไทย พม่า มาเลเซีย อินเดีย คูเวต โอมาน เป็นต้น แต่ในปัจจุบันสามรถพบได้ในทั้งใน ยุโรป เอเชีย แอฟริกาและแถบแปซิฟิค ซึ่งมะลิเองก็มีหลายสายพันธุ์ด้วยกัน แต่ที่พบมากในไทยก็จะเป็น มะลิซ้อน มะลิลา มะลิพิกุล เป็นต้น
ดอกมะลิเองก็เป็นพันธุ์ไม้พันธุ์หนึ่งที่มีประวัติผูกพันกับวิถีชีวิตคนไทยมานานตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ทุกวันนี้ก็ยังมีการสืบทอดภูมิปัญญาและวัฒธรรมที่เกี่ยวกับดอกมะลิ โดยมะลิสามารถนำไปใช้ประโยชน์ต่างๆได้มากมาย เช่น ใช้เป็นยาสมุนไพรได้หลายอย่าง โดยตามตำรายาไทยระบุเอาไว้ว่า มะลิช่วยบำรุงหัวใจ ดับพิษ บำรุงครรภ์ แก้ร้อนใน แก้กระหายนำ้ แก้เจ็บตา เนื่องจากมีรสฝาด ช่วยสมานแผล ดอกมะลิจัดเป็นยารสหอมเย็นจึงมีสรรพคุณบำรุงหัวใจ ทำให้ชื่นใจ แก้อ่อนเพลีย ชูกำลัง แต่อย่าใช้มากเกินไป เพราะจะแสลงกับโรคลมจุกเสียด แน่น
นอกจากจะมีประโยชน์ในด้านสมุนไพรแล้วคนไทยยังมักจะนำดอกมะลิมาร้อยเป็นมาลัยถวายพระหรือมอบให้แก่ผู้ที่เราเคารพรักใคร่ และยังนิยมนำเอาดอกมะลิมาใช้เป็นเครื่องสักการะบูชาพระอีกด้วย ส่วนดอกมะลิที่คนไทยนิยมปลูกกันในบ้านเพื่อเป็นสิริมงคลก็จะมี มะลิซ้อน มะลิวัลย์ มะละพวง และมะลิฉัตรเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่บ้านและผู้อยู่อาศัยเองด้วยและมีความเชื่ออีกว่าถ้าให้เป็นสิริมงคลมากยิ่งขึ้นควรปลูกทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือและปลูกในวันพุธ ผู้ปลูกควรที่จะเป็นผู้หญิงสูงอายุเพราะว่าเป็นผู้ที่มีความรับผิดชอบสูงและยังเป็นผู้ที่ประกอบคุณงามความดีเป็นที่น่านับถือแก่บุคคลทั่วไป การปลูกต้นมะลิไว้ในบ้าน นอกจากจะทำให้บ้านมีความสงบสุขแล้ว คนโบราณยังมีความเชื่ออีกว่าจะทำให้คนในบ้านมีจิตใจที่บริสุทธิ์รู้จักกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณ และจากการที่ดอกมะลิมีคุณสมบัติและความหมายที่ดีจึงได้ถูกเลือกให้เป็นสัญลักษณ์ประจำวันแม่นั่นเอง